علت و درمان خانگی برای رفع التهاب دهان و زبان در کودکان و بزرگسالان
التهاب دهان
التهاب دهان ,التهاب دهان و زبان,التهاب دهانه معقد,التهاب دهانه معده,التهاب دهانه وازن,التهاب دهان و لثه,التهاب دهانه رحم و حاملگی
توضیحاتی در مورد التهاب دهان
استوماتیت التهاب دهان است. استوماتیت به غشاهای مخاطی که پوست نازک پوشانندۀ سطح داخل دهان هستند، لطمه میزند. غشاها مخاط محافظ و همچنین جدار داخلی سیستم گوارش را از دهان تا مقعد تشکیل میدهند. استوماتیت نوعی از موکوزیت است، اختلالی که به عنوان درد یا التهاب غشاء مخاطی تعریف می‌شود. موکوزیت یک عارضۀ نسبتاً شایع شیمی درمانی و اشعه درمانی است. این اختلال می‌تواند به داخل لبها، چانه، لثه، زبان و گلو آسیب برساند. استوماتیتی که برگشت کننده و شامل زخم‌های دهانی است استوماتیت آفت عودکننده (RAS) نامیده می‌شود و با توجه به اینکه 5 تا 25 درصد جمعیت آمریکا به نوعی مبتلا به آن هستند شایع‌ترین شکل بیماریهایی است که به ناحیۀ دهان آسیب میزنند. در این مطلب از سایت جسارت در مورد التهاب دهان صحبت میکنیم امیدواریم مورد توجه قرار بگیرد.
التهاب دهان چیست
استوماتیت به معنی التهاب دهان است که ممکن است فراگیر باشد و مخاط دهان، لب ها، زبان و کام را درگیر کند و یا از نوع استوماتیت آفتی باشد.
التهاب دهان یا استوماتیت
استوماتیت به معنی التهاب دهان است که ممکن است فراگیر باشد (مخاط دهان، لب ها، زبان و کام را درگیر کند) یا از نوع استوماتیت آفتی باشد. البته شایع ترین التهاب دهانی، استوماتیت آفتی است. انواع دیگر استوماتیت، معمولا بعد از رادیوتراپی در داخل دهان ایجاد می شوند. در افرادی که مشکلات بدخیمی سر و گردن دارند و تحت رادیوتراپی هستند، بعد از مدتی مخاط دهان دچار سوزش، زخم و قرمزی می شود که می تواند عوارض بدی به جای بگذارد. نوع سوم استوماتیت که می توان در این طبقه بندی به آن اشاره کرد، استوماتیتی است که ناشی از ویروس ها از جمله ویروس تبخال به نام هرپتی فرم است و معمولا در بچه ها و گاه در بزرگسالان اتفاق می افتد. این سه نوع از شایع ترین انواع استوماتیت ها هستند که نوع ویروسی آن از همه شایع تر است.
علائم التهاب دهان
بیمار مبتلا به استوماتیت چه علایمی دارد و چه مدت طول می کشد تا این علایم برطرف شوند؟ بستگی دارد بیمار به کدام یک از انواع این بیماری مبتلا شده باشد. اگر استوماتیت ناشی از ویروس باشد شامل قرمزی و ورم لثه است و بیشتر در کودکان 2 تا 3 ساله دیده می شود. زخم هایی که بیشتر روی لثه ایجاد می شود دردناک است و کودک نمی تواند تغذیه کند و باعث بیقراری و گریه کودک می شود. این بیماری خود به خود و بعد از گذشت دوره خاصی که معمولا یک هفته یا کمتر است از بین می رود. استوماتیتی که ناشی از رادیوتراپی و به قول عوام به دنبال برق گذاشتن به وجود می آید، باعث بروز قرمزی و سوزش دهان و بروز زخم هایی در دهان می شود و غذاخوردن را با مشکل مواجه می کند. در واقع می توان گفت تا زمانی که رادیوتراپی ادامه دارد،این مشکل هم وجود دارد. معمولا بعد از اتمام دوره رادیوتراپی، 2 تا 3 هفته طول می کشد تا آنها کاملا بهبود یابند. در استوماتیت آفتی زخم هایی گرد یا بیضی شکل، زردرنگ یا خاکستری با حاشیه قرمز و تا حدی برجسته و بیشتر در جلوی دهان یا پشت لب، در کف دهان، زیر و کناره های زبان ایجاد می شوند. آفت ها انواع مختلفی از جمله انواع کوچک و بزرگ دارند و علایم التهابی از خود نشان می دهند.
درمان التهاب دهان
چگونه می توان آنها را درمان کرد؟ آیا نیاز به درمان خاصی دارند؟ درمان استوماتیت با توجه به نوع آن متفاوت است. نوع ویروسی آن هیچ درمانی نمی خواهد. اگر در کودکان باشد، فقط چون کودک بیقراری می کند، ممکن است والدین را دچار اضطراب و نگرانی کند. کافی است به آنها اطمینان داد که علایم خودبه خود از بین می روند. در مورد نوعی که ناشی از رادیوتراپی است بهتر است از دهانشویه استفاده شود. دهانشویه های زیادی امروزه در بازار موجود است که بدون نسخه هم قابل خریداری است. انواعی که دارای ماده ای به نام بنزین آمید است این علایم را کمتر می کند. در مورد استوماتیت آفتی هم می توان از یک قاشق شربت دیفن هیدرامین فقط به عنوان دهانشویه استفاده کرد و با آن دهان را شستشو داد. پمادهای کورتیکواستروییدی نیز گاهی استفاده می شود که دوره آفت را کمتر می کند و مشکل بیمار را از بین می برد.
التهاب دهان و عوامل خطر
آیا عوامل خطری وجود دارد که احتمال استوماتیت را افزایش دهد؟ گاهی آلرژی های غذایی در ایجاد استوماتیت های ناشی از آفت موثر هستند، مخصوصا مواد خوراکی که در آنها از گندم استفاده شده است. مصرف بیش از حد غذاهای تند به مخاط دهان آسیب می رسانند و مخاط را از حالت طبیعی نرم خارج می کنند که باعث کاهش مقاومت مخاط به میکروب ها، عوامل سرطان زا و عفونی می شود کم خونی هم ممکن است در بروز استوماتیت آفتی دخیل باشد. ضعف سیستم ایمنی نیز عامل خطر دیگری برای بروز استوماتیت آفتی است. ارث هم در بروز آن دخیل است. در استوماتیت ویروس هرپتی فرم که بیماری مسری است، باید به بیماران سفارش کرد که با دیگران روبوسی نکنند و خصوصا با کودکان تماس پوستی نداشته باشند.
التهاب دهان و رژیم غذایی
آیا رژیم غذایی خاصی را به این افراد پیشنهاد می کنید؟ مصرف ویتامین آ و مواد غذایی حاوی این ویتامین در ترمیم مخاط دهان کمک کننده است و التهاب را کاهش می دهد. این افراد باید از مصرف مواد غذایی تند یا شور که باعث بروز سوزش می شوند خودداری کنند. مصرف بیش از حد غذاهای تند به مخاط دهان آسیب می رسانند و مخاط را از حالت طبیعی نرم خارج می کنند که باعث کاهش مقاومت مخاط به میکروب ها، عوامل سرطان زا و عفونی می شود. به همین دلیل در جوامعی که مصرف غذاهای تند در آنها رایج است، احتمال بروز استوماتیت و سرطان های دهان در حدود 40 تا 50 درصد بیشتر از سایر جوامع است.
انواع التهاب دهان
دو نوع اصلی استوماتیت وجود دارد: زخم‌های دهان این زخم‌ها همچنین به عنوان زخم‌های آفت شناخته می‌شوند و از شایع‌ترین علل استوماتیت هستند. این زخم‌ها به رنگ سفید یا زرد رنگ پریده با حلقههای بیرونی قرمز رنگ ظاهر می‌شوند. زخم‌های دهان میتوانند به صورت منفرد یا خوشهای بروز کنند و معمولاً در قسمت داخلی لبها یا چانه یا روی زبان ظاهر می‌شوند. زخم‌های دهان به دردهای گذرا اما شدید منجر می‌شوند. در موارد کوچک، که معمولتر است، زخم در طول 4 تا 14 روز بهبود پیدا می‌کند. در موارد شدیدتر، که برای یک دهم کل موارد لحاظ می‌شود، زخم‌ها میتوانند تا 6 هفته ادامه داشته باشند. هر کس ممکن است به زخم دهان مبتلا شود، با وجود این احتمال ابتلاء به این زخم‌ها در زنان در دوران نوجوانی و سالهای بیست زندگی بیشتر است. این بیماری می‌تواند در میان اعضاء خانواده ادامه داشته باشد، اما مسری نیست. تاول تبخالی تاولهای تبخالی جراحتهای کوچک و دردناک و پر از مایع هستند که معمولاً روی لب یا در اطراف آن و نزدیک حاشیۀ دهان بروز میکنند. این بیماری که بر اثر ویروس هرپس سیمپلکس (HSV) بروز می‌کند در عین حال به عنوان استوماتیت تبخالی نیز شناخته می‌شود. فرد ممکن است پیش از بروز زخم‌ها دچار یک حس مور مور یا سوزش و همچنین حساسیت به درد شود. تاول تبخالی حول یک جرب زردرنگ خشک و پوسته پوسته می‌شود. تاولهای تبخالی 5 تا 7 روز ماندگاری دارند و میتوانند دوباره ظاهر شوند. این زخم‌ها در عین حال بسیار واگیردار هستند. استوماتیت بر مبنای ناحیۀ آسیب دیده در دهان به دستهبندیهای مختلفی قابل تقسیم است: • چلیت – که به معنی التهاب لبها و اطراف دهان است • گلوسیت – که به معنی التهاب زبان است • گینگیویت – که به معنی التهاب لثهها است • فارنژیت – که به معنی التهاب پشت دهان است
علت التهاب دهان
استوماتیت می‌تواند بر اثر طیفی از عوامل مختلف که همزمان با همدیگر همپوشانی دارند بروز کند. اغلب اوقات این بیماری به علت زخم، عفونت، آلرژی یا بیماری‌های پوستی بروز می‌کند. شایع‌ترین علل عبارتند از: • صدمۀ ناشی از اتصال بد دندان مصنوعی یا پروتز دندان، گاز گرفتن بخش داخل چانه، زبان، لب و عمل جراحی • درمانهای سرطان یا شیمیدرمانی • عفونت ویروسی مثل تبخال • عفونت قارچی مثل برفک • هر وضعیت مرتبط به خشکی دهان • کشیدن سیگار یا جویدن تنباکو مثالهای دیگر شامل موارد زیر است: • عفونتهای باکتریایی • عفونتهای واگیردار جنسی • ضعف یا کمبود سیستم ایمنی • تحریک ناشی از مواد شیمیایی قوی • استرس • برخی بیماریها نظیر بیماری بهجت، بیماری کرون، و لوپوس • داروها شامل داروهای سولفا، داروهای ضد صرع، و برخی انواع آنتیبیوتیک • کمبودهای غذایی • واکنشهای آلرژیک • سوختگی ناشی از غذاها و نوشابههای داغ برای درمان کامل استوماتیت شناخت علت بروز آن اهمیت دارد.
التهاب دهان و تشخیص آن
تشخیص کاملاً وابسته به علت ایجاد استوماتیت است. بررسیهای مرتبط شامل معاینۀ جسمانی است، زیرا دکتر از طریق معاینه به اطلاعات بسیاری در مورد ظاهر و توزیع زخم‌ها دست پیدا می‌کند. دیگر تستها شامل موارد زیر هستند: • سواب، هم باکتریایی و هم ویروسی • خراش بافت یا استفاده از سواب برای عفونتهای قارچی • بیوپسی • آزمایش خون • تست پچ برای شناسایی آلرژی دکتر همچنین به تاریخچۀ پزشکی بیمار رجوع می‌کند تا ببیند که آیا داروی فعلاً مورد استفاده یا قبلی سبب بروز استوماتیت شده است یا خیر. دکتر همچنین در مورد تاریخچۀ روابط جنسی فرد و سیگاری بودن وی سؤال می‌کند. بیماری‌های دیگر میتوانند سبب استوماتیت شوند، بنابراین تحقیق و تشخیص به دکتر در مورد صحت درمان اطمینان میدهد.
التهاب دهان و درمان آن
دمان استوماتیت به علت بروز بیماری بستگی دارد. درمان ریشهای بیماری مهم است زیرا استوماتیت بر اثر موارد زیر ایجاد می‌شود: • آلرژی: اگر استوماتیت ناشی از آلرژی باشد، آنگاه دکتر در جستجوی نوع آلرژی خواهد بود و به رفع آثار آن میکوشد. • عفونت: اگر استوماتیت ناشی از عفونت باشد ممکن است بسته به نوع عفونت نیازمند درمان و داروهای تخصصی باشد. • بیماری: اگر یک بیماری خاص علت استوماتیت باشد، دکتر شناسایی بیماری و درمان آن را هدف قرار میدهد. • کمبود غذایی: دکتر می‌تواند مشکلات تغذیهای را با دارو و رژیم غذایی هدف قرار دهد.
التهاب دهان و درمان موضعی
مشخص شده است که درمانهای موضعی که به طور مستقیم در ناحیۀ پوست اعمال می‌شوند درد را تخفیف داده و سرعت التیام را بالا میبرند. انواع درمانهای موضعی شامل موارد زیر است: • کورتیکوستروئیدهای موضعی: در اغلب موارد به صورت محلول شستشو استفاده می‌شوند و با تخفیف علایم به فرد امکان غذا خوردن، نوشیدن، و صحبت کردن بدون احساس درد و ناراحتی را فراهم میکنند. • آنتیبیوتیکهای موضعی: این داروها اغلب به صورت ژل یا محلول شستشو وجود دارند و دارای ترکیبات ضد التهابی و آنتیبیوتیک هستند. • بیحس کنندههای موضعی: اینها از جمله داروهای بیحس کننده هستند، و برای تسکین موقت درد به طور مستقیم در ناحیۀ زخم استفاده می‌شوند. • کانکا: یک محصول غیر نسخهای که یک لایۀ حایل برای زخم‌های دهان ایجاد کرده و باعث تسکین موقت درد می‌شود.
التهاب دهان و پیشگیری
برخی پرهیزهای اولیه برای توقف بازگشت استوماتیت وجود دارد که مثالهایی از آنها شامل موارد زیر است: • استفاده از دهانشویههای ضد عفونی و غیر الکلی • درمان خشکی دهان مزمن • استفاده از مسواک نرم • داشتن تغذیۀ کامل و سیراب نگه داشتن بدن • مراقبت دندانپزشکی منظم
درمان خانگی آفت دهان
برگ ریحان : برگ ریحان تازه را بجوید. این کار را دوبار در روز تکرارکنید، هر بار می‌توانید ۳ تا ۵ برگ ریحان را بجوید. این روش را تا درمان آفت ادامه دهید. پیاز : پیاز را به شکل خام بخورید. می‌توانید همراه غذا و به عنوان چاشنی از آن استفاده کنید. پیاز به دلیل داشتن سولفور در درمان آفت دهان بسیار مؤثر است. گوجه‌فرنگی : می‌توانید در سالاد از آن استفده کنید یا بطور جداگانه بطور روزانه مصرف کنید. روش دیگر قرقره کردن آب گوجه‌فرنگی است. دو تا سه بار در روز این کار را انجام دهید و تا درمان آفت ادامه دهید.قرقره کردن آب گوجه‌فرنگی در درمان آفت دهان موثر است دمنوش گل‌همیشه بهار: می‌توانید به صورت دهان شویه نیز این دمنوش را قرقره کنید. برای تهیه دمنوش کمی از گیاه خشک را در آب بجوشانید. برای دهان شویه صبر کنید دمنوش سرد شود و پس از آن قرقره کنید. پودر زردچوبه : کمی پودر زردچوبه را با یک قاشق غذاخوری گلیسیرین مخلوط کنید تا به شکل خمیری درآید. این خمیر را مستقیماً بر روی زخم بگذارید. می‌توانید به جای گلیسیرین از آب استفاده کنید. روغن نعناع : روغن نعناع را مستقیماً بر روی زخم‌ها استفاده کنید تا درد آن کاهش یابد. می‌توانید دوباردر روز این کار را انجام دهید. سعی کنید روغن نعناع حداقل ۱۵ تا ۲۰ دقیقه بر روی زخم‌ها باقی بماند، سپس دهان را با آب شستشو دهید. ماست و پنیر محلی : ماست درمان مؤثری برای آفت دهان است. خوردن ماست دوبار در روز یا خوردن ترکیب موز و ماست برای صبحانه در بهبود آفت مفید است. پنیر محلی نیز مفید است.آب پرتقال : خوردن آب پرتقال تازه (۳ تا ۴ نوبت در روز) می‌تواند به درمان زخم آفت کمک کند. جالب است بدانید که یکی از دلایل بروز آفت دهان، کمبود ویتامین C است. آب پرتقال تازه سرشار از ویتامین C است و استفاده روزانه‌ی آن، ویتامین C مورد نیاز بدن را تأمین می‌کند. شیرِ نارگیل : از شیرِنارگیل به عنوان دهان شویه، ۳ تا ۴ بار در روز استفاده کنید و تا بهبودی زخم‌ها ادامه دهید. می‌توانید مقدار کمی عسل را با شیرِنارگیل مخلوط کنید و از آن برای دهانشویه استفاده کنید.برای درمان آفت دهان, از شیرِنارگیل به عنوان دهان شویه استفاده کنید دوغ : به طور روزانه مصرف کنید. دوغ یکی از مؤثرترین روش‌های درمان آفت است. آب : به طور متناوب با آب سرد و گرم دهان را شستشو دهید. هر بار دو فنجان آب کافی است (یکی سرد، دیگری گرم). این درمان بسیار ساده و در دسترس است. شاه توت : خوردن آب شاه‌توت، راه درمانی دیگری است که باعث کاهش درد و تحریک زخم‌های دهانی می‌شود. تخم گشنیز : یک قاشق از تخم گشنیز را در مقداری آب بجوشانید، پس از سرد شدن محلول، به عنوان دهان شویه از آن استفاده کنید. این کار را ۳ تا ۴ بار و تا بهبود زخم‌ها ادامه دهید. آلوئه ورا : آب آلوئه ورا را ۲ تا ۳ بار در روز قرقره کنید و تا بهبودی زخم ها ادامه هید.
